Op 17 mei 1375, 650 jaar geleden, werd door de bisschop van Utrecht een indrukwekkende oorkonde uitgevaardigd, de Stichtse Landbrief. Destijds een hele happening, met een groot aantal betrokken partijen. De Landbrief vormde het begin van een lange ontwikkeling naar democratisch bestuur in onze provincie. Een fascinerend verhaal van een streven naar inspraak en samenwerking ten behoeve van de inwoners. Al onderdrukten heersers als bisschop David van Bourgondië, de hertog van Alva of keizer Napoleon dit regelmatig. Maar steeds kwamen de Staten van Utrecht weer boven.

Splinter van LoenerslootIn deze lezing neemt Kaj van Vliet, rijks- en gemeentearchivaris bij Het Utrechts Archief, u mee op een reis door de tijd tot nu, waarbij de hoogtepunten uit deze ontwikkeling allemaal voorbij komen. Daarbij komt natuurlijk de belangrijke Stichtse Landbrief zelf uitgebreid aan bod, waarvan in Het Utrechts Archief maar liefst zeven exemplaren worden bewaard.

Wat betekende die Landbrief voor de positie van de landheer tegenover de Staten, bijvoorbeeld in zaken van oorlog en vrede? Onder de vele ridders en knapen die hun 46 (!) zegels aan het stuk hebben gehecht, bevond zich ook Splinter van Loenersloot. Opmerkelijk, want de verhouding tussen de heren van Loenersloot en de Utrechtse bisschop was al langere tijd gecompliceerd door hun leenband met Gelre. Kort na 1375 resulteerde dat in een beleg van Kasteel Loenersloot. De afloop daarvan kennen we niet precies. Wel weten we dat het pas acht jaar later tot een vergelijk met de bisschop kwam, waarna het huis Loenersloot een Stichts leen zou worden. Als ridderhofstad zou Loenersloot later steeds met de Utrechtse ridderschap en het bestuur van de Staten verbonden blijven.

Einde van de provincie UtrechtMeer dan eens leek zelfs het einde van de provincie Utrecht nabij, zoals bij de herindeling van 1798. En ook de plannen van minister Plasterk van tien jaar geleden zijn u vast nog wel bekend. Maar de provincie bestaat nog steeds en ook dat wordt in 2025 gevierd.

We ontvangen u op 23 oktober graag met koffie of thee en in de pauze is er een drankje met een klein hapje.